Giới Thiệu Về Chè Shan Tuyết Na Hang – Hương Vị Tinh Hoa Từ Núi Rừng Tuyên Quang

Chè Shan Tuyết Na Hang là một trong những đặc sản nổi bật của tỉnh Tuyên Quang, mang trong mình hương vị độc đáo của núi rừng miền Bắc Việt Nam. Loại chè này không chỉ là niềm tự hào của người dân địa phương mà còn được xem như một biểu tượng văn hóa, một món quà quý giá từ thiên nhiên dành cho con người. Với những cây chè cổ thụ hàng trăm năm tuổi, mọc tự nhiên trên những triền núi cao, Chè Shan Tuyết Na Hang đã chinh phục được cả những người sành trà khó tính nhất, đồng thời góp phần nâng tầm giá trị nông sản Việt trên thị trường trong nước và quốc tế. Hãy cùng khám phá hành trình của loại chè đặc biệt này, từ nguồn gốc, đặc điểm, đến giá trị mà nó mang lại.

1. Nguồn gốc và vùng đất sinh ra Chè Shan Tuyết Na Hang

Na Hang, một huyện miền núi thuộc tỉnh Tuyên Quang, là nơi khởi nguồn của Chè Shan Tuyết nổi tiếng. Vùng đất này được thiên nhiên ưu ái ban tặng với độ cao trung bình từ 800 đến hơn 1200 mét so với mực nước biển, khí hậu mát mẻ quanh năm, độ ẩm cao và những dãy núi trùng điệp bao quanh. Chính những điều kiện tự nhiên đặc biệt này đã tạo nên môi trường lý tưởng cho cây chè Shan Tuyết sinh trưởng và phát triển.

Cái tên “Shan Tuyết” bắt nguồn từ đặc điểm độc đáo của cây chè: những búp chè non phủ một lớp lông tơ mịn màu trắng xám, trông tựa như tuyết đọng trên núi cao. Tại Na Hang, cây chè Shan Tuyết không chỉ mọc hoang dã mà còn được người dân các dân tộc thiểu số như Tày, Dao, Mông trồng theo phương pháp quảng canh từ hàng trăm năm trước. Những cây chè cổ thụ, có tuổi đời lên đến vài thế kỷ, với thân cây to lớn mà vài người ôm không xuể, là minh chứng cho sự trường tồn của loại cây này qua thời gian.

Các xã nổi tiếng với vùng chè Shan Tuyết tại Na Hang bao gồm Hồng Thái, Sinh Long, Sơn Phú, Thượng Nông, Thượng Giáp và Khâu Tinh. Trong đó, xã Hồng Thái được biết đến với những cây chè cổ thụ quý hiếm và sản phẩm chè chất lượng cao, từng được chọn làm quà tặng ngoại giao của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam.

2. Đặc điểm nổi bật của Chè Shan Tuyết Na Hang

Chè Shan Tuyết Na Hang mang những đặc trưng riêng biệt mà hiếm loại chè nào sánh được. Trước hết, về ngoại hình, búp chè Shan Tuyết có kích thước lớn, dày bản, màu trắng xám đặc trưng nhờ lớp lông tơ mịn bao phủ. Khi chế biến, chè khô có màu đen xanh hơi xám bạc, giữ được vẻ tự nhiên và mộc mạc của sản phẩm thủ công.

Khi pha, nước chè Shan Tuyết Na Hang có màu xanh sáng hoặc vàng sánh như mật ong, tỏa ra hương thơm dịu nhẹ, thoang thoảng mùi núi rừng. Vị chè đậm đà, ban đầu hơi chát nhưng nhanh chóng để lại hậu ngọt sâu lắng, không gây cảm giác cồn cào dù uống lúc đói. Đây chính là điểm khác biệt lớn so với nhiều loại chè thông thường, vốn thường có vị chát gắt hoặc thiếu đi sự cân bằng trong hương vị.

Một điều đặc biệt nữa là Chè Shan Tuyết Na Hang được sản xuất hoàn toàn theo phương pháp hữu cơ. Từ khâu trồng trọt, chăm sóc đến thu hoạch và chế biến, người dân địa phương không sử dụng phân bón hóa học hay thuốc bảo vệ thực vật. Nhờ đó, chè giữ được độ sạch tự nhiên, an toàn cho sức khỏe và mang đậm tinh hoa của đất trời.

3. Quy trình sản xuất thủ công đầy tâm huyết

Để tạo ra những gói chè Shan Tuyết Na Hang thơm ngon, người dân địa phương đã duy trì quy trình sản xuất thủ công truyền thống qua nhiều thế hệ. Việc thu hoạch chè thường được thực hiện vào các mùa xuân, thu và đông, khi búp chè non đạt chất lượng tốt nhất. Người hái chè, chủ yếu là phụ nữ dân tộc Dao và Mông, phải trèo lên những cây chè cao hàng chục mét để chọn lọc từng búp non đạt tiêu chuẩn “một tôm hai lá”.

Sau khi thu hoạch, búp chè được làm sạch và trải qua các công đoạn như làm héo, sao chè, vò chè và sấy khô. Tất cả đều được thực hiện bằng tay hoặc với sự hỗ trợ của các dụng cụ đơn giản. Công đoạn sao chè là quan trọng nhất, đòi hỏi kinh nghiệm và sự khéo léo của các nghệ nhân để giữ được hương vị đặc trưng. Nhiệt độ chảo sao phải được điều chỉnh vừa đủ để chè không bị cháy mà vẫn dậy mùi thơm. Chính sự tỉ mỉ trong từng khâu đã giúp Chè Shan Tuyết Na Hang giữ được chất lượng vượt trội.

4. Giá trị kinh tế và văn hóa

Chè Shan Tuyết Na Hang không chỉ là một sản phẩm nông nghiệp mà còn là nguồn sinh kế quan trọng của người dân địa phương. Với tổng diện tích hơn 1300 hecta chè trên toàn huyện, loại cây này đã giúp hàng trăm hộ gia đình thoát nghèo và ổn định cuộc sống. Giá chè búp tươi dao động từ 20.000 đến 30.000 đồng/kg, trong khi chè thành phẩm chất lượng cao có thể đạt mức vài trăm nghìn đồng/kg, tùy loại.

Hợp tác xã Sơn Trà tại xã Hồng Thái là một ví dụ điển hình về việc phát triển và nâng tầm giá trị của Chè Shan Tuyết Na Hang. Từ năm 2013, hợp tác xã này đã liên kết với các hộ dân để sản xuất chè theo tiêu chuẩn hữu cơ, không sử dụng hóa chất hay hương liệu. Sản phẩm của họ không chỉ được tiêu thụ trong nước mà còn xuất khẩu sang các thị trường khó tính như châu Âu, góp phần khẳng định thương hiệu chè Việt.

Về mặt văn hóa, Chè Shan Tuyết Na Hang mang trong mình câu chuyện của vùng đất và con người Na Hang. Nó gắn liền với đời sống của các dân tộc thiểu số, thể hiện sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên. Năm 2019, sản phẩm này được Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chọn làm quà tặng Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong việc quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới.

5. Thành tựu và triển vọng phát triển

Năm 2021, Chè Shan Tuyết Na Hang được Cục Sở hữu Trí tuệ cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý – một bước tiến lớn trong việc bảo hộ và nâng cao giá trị thương hiệu. Đây là chỉ dẫn địa lý thứ hai của tỉnh Tuyên Quang, sau cam sành Hàm Yên. Sản phẩm cũng đạt nhiều danh hiệu như “Thương hiệu Vàng nông nghiệp Việt Nam” (2020) và lọt top 50 thương hiệu nổi tiếng châu Á – Thái Bình Dương (2022).

Trong tương lai, huyện Na Hang đang hướng tới phát triển bền vững cây chè Shan Tuyết bằng cách mở rộng diện tích trồng, khuyến khích sản xuất hữu cơ và xây dựng các chuỗi liên kết giữa người dân, hợp tác xã và doanh nghiệp. Kết hợp với du lịch sinh thái, trải nghiệm hái chè và thưởng trà tại các vùng trồng chè cũng là một hướng đi đầy tiềm năng, hứa hẹn đưa Chè Shan Tuyết Na Hang trở thành biểu tượng không chỉ của Tuyên Quang mà còn của cả Việt Nam.

Kết luận

Chè Shan Tuyết Na Hang là món quà quý giá mà thiên nhiên ban tặng cho vùng đất Na Hang, đồng thời là kết tinh của sự lao động cần mẫn và tâm huyết của người dân nơi đây. Với hương vị độc đáo, chất lượng vượt trội và giá trị văn hóa sâu sắc, loại chè này xứng đáng được xem là một “quốc bảo” trong kho tàng đặc sản Việt Nam. Dù bạn là một người yêu trà hay chỉ đơn giản muốn khám phá tinh hoa núi rừng, Chè Shan Tuyết Na Hang chắc chắn sẽ mang đến những trải nghiệm khó quên. Hãy một lần thưởng thức để cảm nhận trọn vẹn sự kỳ diệu từ loại chè đặc biệt này!

Nguồn: NoiThatOTo.net